Dự án đầu tư nâng công suất nhà máy chế biến quặng chì - kẽm, xóm Lũng Cam, xã Phan Thanh, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng của Hợp tác xã Thanh Kỳ được UBND tỉnh Cao Bằng cấp Giấy chứng nhận đầu tư số: 1112100007, cấp lần đầu ngày 19/12/2006, thay đổi lần 7 theo quyết định chủ trương đầu tư số 634/QĐ-UBND, ngày 10/5/2017.
Ngày 09 tháng 01 năm 2024, UBND tỉnh cấp Giấy phép môi trường số 14/GPMT-UBND cho Hợp tác xã Thanh kỳ được thực hiện các hoạt động bảo vệ môi trường của Dự án đầu tư nâng công suất nhà máy chế biến quặng chì-kẽm, xóm Lũng Cam, xã Phan Thanh, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng.
Trong quá trình hoạt động, người dân đã phản ánh về việc hoạt động của nhà máy xả khói bụi, nước thải ảnh hưởng đến cây trồng, hoa màu, vật nuôi và cuộc sống của bà con nhân...
Ngày 22/5/2024 Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với UBND huyện Nguyên Bình, UBND xã Phan Thanh và Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường lấy mẫu khí thải. Theo Phiếu kết quả thử nghiệm, phân tích mẫu khí thải tại ống khói sau hệ thống xử lý khí thải được thực hiện trong giai đoạn vận hành thử nghiệm hệ thống xử lý khí thải được Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường xuất Phiếu vào ngày 04/6/2024 cho thấy: Thông số Cacbon oxit (ký hiệu CO) vượt QCVN 19:2009/BTNMT (cột B)1 là 1,897 lần (1.897,67/1.000 mg/Nm3); đối với các thông số còn lại (gồm: Bụi tổng; Asen và các hợp chất tính theo As; Cadimi và các hợp chất tính theo Cd; Chì và các hợp chất tính theo Cd; Lưu huỳnh ddioxxit, SO2 và Nito oxit, NOx (tính theo NO2); Kẽm và các hợp chất tính theo Zn) đều nằm dưới giới hạn cho phép của QCVN 19:2009/BTNMT (Cột B).
Chủ đầu tư (Hợp tác xã Thanh kỳ) đã chủ động phối hợp với UBND huyện Nguyên Bình, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND xã Phan Thanh về việc xác minh, làm rõ nguyên nhân hoa màu có hiện tượng chết, héo, năng suất thấp tại xóm Bình Đường, xóm Phúng Liáng, xã Phan Thanh, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng. Kết quả như sau: Tiến hành kiểm tra một số khu vực, diện tích hoa màu bị thiệt hại tại xóm Bình Đường, xóm Lũng Cam, xã Phan Thanh; qua kiểm tra thực tế bước đầu xác định cây dong riềng bị bệnh thối lá, thối thân; cây ngô bị bệnh đốm lá lớn và đốm lá nhỏ và phần gốc bị bệnh khô vằn, nguyên nhân do mưa nhiều và trồng dầy ảnh hưởng đến năng suất; đối với cây trúc vàng lá chưa xác định được nguyên nhân; đoàn kiểm tra đã tiến hành lấy mẫu bệnh cây dong riềng, cây ngô và cây trúc để kiểm tra, phân tích. Theo Thông báo của Chi Cục trồng trọt và chăn nuôi thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cao Bằng kèm theo kết quả giám định mẫu bệnh cây ngô, cây dong giềng và cây trúc ngày 27/8/2024 của Trung tâm Bảo vệ thực vật phía Bắc, kết quả giám định cho thấy: Hiện tượng cây ngô chết là nấm gây bệnh đốm lá lớn gây hại cây ngô; cây dong giềng có nấm gây bệnh thối khô bẹ, thân cây; đối với cây trúc sào không phát hiện sinh vật gây hại, chưa xác định được nguyên nhân khô héo, vàng lá. Diện tích hoa màu (cây ngô, cây dong riềng) bị thiệt hại là do các loại bệnh gây ra và thiệt hại trên diện tích tương đối lớn không phải do ảnh hưởng khí thải của Nhà máy.
Từ kết quả quan trắc trên, Hợp tác xã Thanh Kỳ đã thực hiện việc khắc phục sửa chữa, lắp đặt bổ sung các hạng mục công trình xử lý chất thải của Dự án và được UBND tỉnh cho phép Hợp tác xã Thanh kỳ tiếp tục đưa nhà máy chế biến quặng chì kẽm đi vào hoạt động và tiếp tục vận hành thử nghiệm lại các công trình xử lý chất thải của dự án theo quy định, kể từ ngày 02/12/2024 đến hết ngày 02/3/2025. Yêu cầu Hợp tác xã Thanh kỳ thực hiện nghiêm túc trong quá trình vận hành thử nghiệm theo quy định.
UBND huyện đã chỉ đạo cơ quan chuyên môn và UBND xã Phan Thanh thường xuyên kiểm tra, giám sát hoạt động của nhà máy trong quá trình vận hành thử nghiệm lại các công trình xử lý chất thải; phối hợp với đơn vị có chức năng tiến hành kiểm tra đột xuất, lấy mẫu quan trắc phân tích khí thải, mẫu môi trường không khí xung quanh của Nhà máy khi có phản ánh của tổ chức, cá nhân, nhân dân về tình trạng ô nhiễm môi trường của nhà máy; theo dõi, giám sát việc chấp hành của Hợp tác xã Thanh kỳ thực hiện trong quá trình vận hành thử nghiệm./.